ΘΑΜ.501. Παλαιά Διαθήκη και Ανατολική Μεσόγειος σε Αλεξάνδρεια, Αντιόχεια, Ιεροσόλυμα και Κύπρο
Το μάθημα στοχεύει να ενημερώσει για τους κυριότερους σταθμούς της ιστορίας της ερμηνείας της Π. Διαθήκης από τη απώτατη αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας, φέρνοντας σε επαφή τους φοιτητές με την ερμηνευτική γραμματεία της Π. Διαθήκης που αναπτύχθηκε στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου κατά την γονιμότερη περίοδο ανάπτυξής της. Επιπρόσθετα, παρέχει τη δυνατότητα της άμεσης μελέτης της γραμματείας αυτής προσεγγίζοντας αντιπροσωπευτικά ορισμένους από τους σημαντικότερους συγγραφείς, ώστε να γίνουν κατανοητές οι βασικές ερμηνευτικές αρχές της Π. Διαθήκης στη σχέση τους με την εκκλησιαστική διδασκαλία και την διαμόρφωση των βασικών δογμάτων της.
ΘΑΜ.502. Καινή Διαθήκη και Ανατολική Μεσόγειος: Από τον Κύριο Ιησού στον Απόστολο Παύλο και την Αποκάλυψη του Ιωάννη
Το μάθημα έχει τέσσερις στόχους: (α) να αναγνωρίζουν, να κατανοούν και να εμβαθύνουν οι φοιτητές στο πρωτοπαγκοσμιοποιημένο περιβάλλον στο οποίο γεννήθηκε και διαδόθηκε ο Χριστιανισμός ή μάλλον η «Οδός», όπως αυτός πρωτοονομάστηκε· (β) να διακρίνουν ποια στοιχεία προσέλαβε δημιουργικά ο Χριστιανισμός από τα ποικίλα ρεύματα, τα οποία ήταν ενταγμένα στον «Ιουδαϊσμό» και τον «Ελληνισμό» και τι ουσιαστικά πρόσφερε στον άνθρωπο και την κοινωνία του· (γ) να εκτιμήσουν την σχέση του Χριστιανισμού και με την Ιστορία και με τη Γεωγραφία· και (δ) να μπορούν να αξιοποιούν την προηγούμενη γνώση τους προκειμένου να εντοπίσουν βασικές επιρροές στη διαμόρφωση της θεολογίας της πρώτης Εκκλησίας.
ΘΑΜ.503. Κύπρος: Λειτουργικό Σταυροδρόμι μεταξύ Κωνσταντινούπολης και Μέσης Ανατολής
Η Εκκλησία της Κύπρου, είναι και παραμένει για πολλούς αιώνες μια περιφερειακή επαρχία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, διαχρονικά κομβικό σημείο, ανάμεσα στην πρωτεύουσα Κωνσταντινούπολη, τη Μέση Ανατολή και την Ευρώπη. Η γεωγραφική, πολιτική, πολιτισμική, εμπορική, πνευματική και εκκλησιαστική θέση της Κύπρου, την καθιστούν σημαντικό σταυροδρόμι μεγάλων λειτουργικών κέντρων. Την ίδια στιγμή, ο νησιώτικος τρόπος ύπαρξής της στις εσχατιές της ανατολικής Μεσογείου, της διασφαλίζουν τη δημιουργική της αυτονομία, χωρίς να χάνει την ελληνορθόδοξη χριστιανική της ταυτότητα.
ΘΑΜ.504. Ελληνική Παιδεία και Χριστιανισμός
Το μάθημα σπονδυλώνεται σε δύο βασικούς άξονες. Αφενός, επιχειρεί να παρουσιάσει μέσα από μια ευρεία γκάμα πρωτογενών πηγών τους ποικίλους τρόπους με τους οποίους οι χριστιανοί, πρωτίστως κατά τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες, προσεγγίζουν και διαχειρίζονται το ζήτημα της ελληνικής παιδείας. Στο πλαίσιο αυτό εξετάζονται οι εσωτερικές εντάσεις που αναφύονται στους κόλπους των πρώτων χριστιανικών κοινοτήτων γύρω από το φλέγον αυτό θέμα, αλλά και οι ετερόκλητοι τρόποι με τους οποίους οι μεν υποστηρικτές της ελληνικής παιδείας επιχειρούν να «νομιμοποιήσουν» και να προαγάγουν την εντρύφηση στα ελληνικά συγγράμματα, οι δε πολέμιοι των εθνικών συγγραμμάτων να τα αποκαθηλώσουν ως βλαβερά ή μη αναγκαία. Αφετέρου, το μάθημα εξετάζει τη χριστιανική ρητορική σχετικά με τον ενδεδειγμένο τρόπο μέθεξης με τα θύραθεν συγγράμματα, η οποία αποκρυσταλλώνεται με τον Μέγα Βασίλειο, αλλά και την κομβικής σημασίας συμβολή θρησκευτικών προσωπικοτήτων όπως οι Τρεις Ιεράρχες και ο Πατριάρχης Φώτιος, στη δημιουργική μετουσίωση και εκχριστιανοποίηση ελληνικών γραμματολογικών ειδών και στη μελέτη και διάσωση της ελληνικής παιδείας.
ΘΑΜ.505. Ιστορία των Πατριαρχείων της Μέσης Ανατολής και της Εκκλησίας Κύπρου
Το μάθημα παρουσιάζει την ιστορική εξέλιξη των τριών πρεσβυγενών Πατριαρχείων της Μέσης Ανατολής (Αλεξανδρείας, Αντιοχείας και Ιεροσολύμων), εστιάζοντας στον ρόλο που διαδραμάτισαν στην ιστορία του ευρύτερου χριστιανικού κόσμου, καθώς και στις αμοιβαίες επαφές τους με την αυτοκέφαλη Εκκλησία της Κύπρου. Το χρονολογικό πλαίσιο έχει ως αφετηρία την αποστολική εποχή, φθάνοντας μέχρι τον 16ο αιώνα και την ένταξη της Μέσης Ανατολής και της Κύπρου στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.
ΘΑΜ.506. Σεμινάρια: Μεθοδολογία Επιστημονικής Έρευνας – Χριστιανική Γραμματεία και Θρησκευτική Ετερότητα στη Μέση Ανατολή
Το μάθημα αποτελείται από 5 μέρη: (α) Επιστημονική τεχνογραφία της θεολογικής έρευνας, με στόχο την εξοικείωση των σπουδαστών με τη συγγραφή επιστημονικών εργασιών, ώστε να αξιοποιήσουν αυτές τις γνώσεις ερευνητικά. (β) Σχέσεις Ανατολής και Δύσης στον Ιερό Φώτιο, με στόχο να παρουσιαστεί ολοκληρωμένα η σχέση της Ανατολής με τη Δύση κατά τον 9ο αι. και τον τρόπο αντιμετώπισης των θεολογικών θεμάτων της εποχής από τον πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Φώτιο. (γ) Χριστιανική Γραμματεία, που επικεντρώνεται σε επιλεγμένα κείμενα Πατέρων και εκκλησιαστικών συγγραφέων των οκτώ πρώτων από τον χώρο της Ανατολικής Μεσογείου, με στόχο την εμβάθυνση στην πλούσια κληρονομιά της Χριστιανικής Γραμματείας των παραδόσεων της Αλεξάνδρειας, της Αντιόχειας, της Μικράς Ασίας και της Παλαιστίνης. (δ) Προχαλκηδόνιες Ομολογίες, με αντικείμενο έρευνας την Κοπτική, Αρμενική, Συροϊακωβιτική και Αιθιοπική Εκκλησία, μαζί με την Εκκλησία της Ερυθραίας. (ε) Ιουδαϊσμός και Ισλάμ, με αντικείμενο έρευνας την ιστορία και διδασκαλία του Ιουδαϊσμού και του Ισλάμ, σε σύγκριση με τη χριστιανική πίστη και διδασκαλία.
ΘΑΜ.601. Διπλωματική Εργασία
Η Διπλωματική Εργασία (Δ.Ε.) είναι επιστημονική μονογραφία, η οποία οφείλει να εμπεριέχει στοιχεία πρωτοτυπίας, που προκύπτουν μέσα από βιβλιογραφική έρευνα και εξέταση πρωτογενών πηγών, σε γνωστικά πεδία σχετικά με το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα «Θεολογία στην Ανατολική Μεσόγειο». Στόχος της εκπόνησης της Δ.Ε. είναι ο/η μεταπτυχιακός/η φοιτητής/τρια να αποδείξει τις ικανότητές του/της να καθορίζει και να διερευνά ένα πρωτότυπο επιστημονικό θέμα, ακολουθώντας επιστημονική μεθοδολογία και να παράγει μια ολοκληρωμένη επιστημονική μονογραφία.
ΘΑΜ.602. Χριστιανικός Πολιτισμός και Προσκυνηματικές Διαδρομές: Κύπρος και Μέση Ανατολή
Στόχος του μαθήματος είναι η εξέταση της εμφάνισης και ανάπτυξης σημαντικών προσκυνηματικών κέντρων στον χώρο της Ανατολικής Μεσογείου (Άγιοι Τόποι, Συρία, Σινά και Κύπρος), από τα τέλη της Αρχαιότητας μέχρι τη νεώτερη περίοδο. Επίκεντρο του μαθήματος δεν είναι μόνο η ιστορία των εν λόγω προσκυνημάτων, αλλά και η χαρτογράφηση συγκεκριμένων προσκυνηματικών διαδρομών, σε συνάρτηση με την παραγωγή και διαμόρφωση διαφόρων μορφών χριστιανικού πολιτισμού (π.χ., θεολογικά κείμενα και προσκυνηματική γραμματεία, εκκλησιαστική ζωγραφική και αρχιτεκτονική, χειρόγραφα και είδη εκκλησιαστικής μεταλλοτεχνίας, δημοτικό τραγούδι), που φέρουν έντονα το αποτύπωμα της προσκυνηματικής επαφής και εμπειρίας.
ΘΑΜ.603. Κυπριακή Αγιολογία και Μοναχισμός
Το σεμιναριακό μάθημα θα εξετάσει διεξοδικά τον Κυπριακό Μοναχισμό και την Κυπριακή Αγιολογία μέσα από διασωθείσες και προσιτές πηγές, αλλά και την πρόσφατη ειδική βιβλιογραφία. Θα καλύψει χρονικά τη βυζαντινή περίοδο της Κυπριακής ιστορίας, ήτοι από τον 4ο έως τον 12ο αιώνα. Συγκεκριμένα το σεμιναριακό μάθημα στοχεύει: (α) να δώσει τις απαρχές, τους τύπους και την εξέλιξη του χριστιανικού μοναχισμού, καθώς και την εμφάνιση και ακμή του στην Κύπρο, (β) να παρουσιάσει την ίδρυση μονών όπως τεκμηριώνονται σε σωζόμενα μοναστηριακά και λειτουργικά τυπικά, αλλά και σε αγιολογικά κείμενα και διηγήσεις, (γ) να πραγματευτεί εκτενώς την ίδρυση, επέκταση της υφιστάμενης μέχρι τις μέρες μας τρωγλοδυτικής κοινοβιακής μονής του Αγίου Νεοφύτου Εγκλείστου, πλησίον της Πάφου, (δ) να εξετάσει την αγιολογία εν γένει και ειδικότερα την Κυπριακή αγιολογία μέσα από αγιολογικά και συναξαρικά κείμενα και (ε) να επιλέξει και να παρουσιάσει δείγματα οικουμενικών και τοπικών αγίων της Κύπρου μέσα από σωζόμενους Βίους αγίων, όπως του Αγίου Σπυρίδωνος, του Αγίου Επιφανίου και του Αγίου Δημητριανού Χύτρων.
ΕΨΚ.511. Βασικές Αρχές Ορθόδοξης Θεολογίας
Το μάθημα στοχεύει στη γνώση της διαμόρφωσης και διατύπωσης του Τριαδολογικού Δόγματος από τις Οικουμενικές Συνόδους και τη σχέση του με την Εκκλησιολογία, αλλά και στη σχέση μεταξύ Χριστολογίας και Πνευματολογίας στη λειτουργική πράξη της Ορθοδόξου Εκκλησίας, έχοντας ως αφετηρία την έννοια της γνώσεως του Θεού. Επιπλέον, εξηγεί τις θεμελιώδεις έννοιες της χριστιανικής ανθρωπολογίας στο τρίπτυχο Θεός-άνθρωπος (εαυτός) – κόσμος (άλλος-περιβάλλον) με βάση την βιβλική αντίληψη για την δημιουργία, διακρίνει το φιλολογικό είδος και την έντεχνη δομή των 27 βιβλίων της Αγίας Γραφής και τη θεολογία τους. Τέλος, στοχεύει να προβληματίσει γύρω από την Αποστολή της Εκκλησίας στη σχέση της με τον σύγχρονο κόσμο για την αποκάλυψη της Βασιλείας του Θεού, μέσα από το μυστήριο του θανάτου και μέσα από το κοινωνικό ήθος της Εκκλησίας.
ΕΨΚ.515. Εφαρμοσμένη Ποιμαντική και Κοινωνική Διακονία
Το μάθημα στοχεύει να παρουσιάσει στους/στις φοιτητές/τριες τη σημασία και αναγκαιότητα του ποιμαντικού και κοινωνικού έργου της Εκκλησίας, να διδάξει τις θεολογικές προϋποθέσεις της ποιμαντικής και κοινωνικής διακονίας της Εκκλησίας στον σύγχρονο κόσμο και να εμπλέξει τους/τις φοιτητές/τριες στο πολύπλευρο Ποιμαντικό και Κοινωνικό Ενοριακό έργο της Εκκλησίας (ανάπτυξη ικανοτήτων και δεξιοτήτων, καλλιέργεια κριτικής σκέψης, σημασία, προβλήματα και προοπτικές).